Dưới đây là một số biện pháp đơn giản mà hữu hiệu để phòng tránh nhiễm khuẩn đường tiểu cho bà bầu:

1. Đi tiểu khi có nhu cầu

Nhịn tiểu làm nguy cơ cao mắc các bệnh về nhiễm khuẩn đường tiểu do đó nên đi tiểu mỗi khi có nhu cầu. Đặc biệt nên đi tiểu hết nước trong bàng quang để tránh nguy cơ vi khuẩn còn tồn đọng lại gây bệnh.

Lưu ý, sau khi quan hệ cần đi tiểu ngay và không nên quan hệ tình dục khi bà bầu đang điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu.

2. Uống đủ nước hàng ngày

Uống đủ nước giúp cơ thể thanh lọc các chất độc và đẩy vi khuẩn có hại ra bên ngoài cơ thể, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh nhiễm khuẩn đường tiểu. Phụ nữ mang bầu nên uống khoảng 3 lít nước mỗi ngày để hạn chế vi khuẩn xâm nhập vào trong bàng quang.

3. Vệ sinh vùng kín

Cần để vùng kín luôn sạch sẽ tránh các bệnh về đường tiết niệu, mỗi lần đi vệ sinh nên lau sạch âm đạo và giữ vùng kín luôn khô ráo. Không nên tắm bồn vì sẽ dễ dàng làm vi khuẩn xâm nhập vào bàng quang, thay vào đó nên tắm bằng vòi hoa sen.

4. Bổ sung thêm vitamin C

Vitamin C giúp cơ thể giảm các triệu chứng của bệnh do vi khuẩn gây nhiễm trùng trong đường tiết niệu. Đồng thời cần nạp thêm beta caroten và kẽm mỗi ngày để giúp cơ thể chống lại nguy cơ nhiễm trùng.

5. Thay đồ lót thường xuyên

Quần lót quá chật hoặc không thường xuyên thay đồ lót sẽ dễ dàng làm vi khuẩn phát triển và gây bệnh. Vì vậy chị em nên chọn các loại quần chất liệu cotton và không nên lạm dụng dung dịch vệ sinh phụ nữ.

Nieubao.vn

Triệu chứng thường gặp

Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp khi nam giới bị nhiễm trùng đường tiết niệu

• Đi tiểu thường xuyên bất thường
• Buồn tiểu dữ dội
• Đau, khó chịu hoặc cảm giác bỏng rát khi đi tiểu
• Thức giấc khi ngủ để đi tiểu
• Đau, áp lực ở khu vực bàng quang (đường giữa, bên dưới rốn)
• Đái dầm ở một người thường không đi tiểu vào ban đêm
• Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi
• Sốt, có hoặc không có ớn lạnh
• Buồn nôn và ói mửa
• Đau ở phía lưng trên

Phòng chống viêm đường tiết niệu ở nam giới

Để phòng chống hiệu quả nam giới thực hành tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm trùng bệnh được truyền qua đường tình dục.

Ở nam giới có phì đại tuyến tiền liệt lành tính, nên cắt giảm caffeine và rượu hoặc dùng thuốc theo toa nhất định có thể giúp cải thiện lưu lượng nước tiểu và ngăn chặn sự tích tụ của nước tiểu trong bàng quang, nguyên nhân làm tăng khả năng nhiễm trùng.

Chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu

Việc chuẩn đoán nhiễm trùng dựa trên những triệu chứng của người bệnh và kết quả kiểm tra tổng quát và xét nghiệm nước tiểu. Với những nhiễm trùng tiêu biểu bác sĩ có thể xem cả tế bào bạch cầu và vi khuẩn.

Ở nam giới, xét nghiệm trực tràng sẽ giúp bác sĩ đánh giá kích thước và hình dạng của tuyến tiền liệt. Nếu bạn còn trẻ và không có dấu hiệu phì đại tuyến tiền liệt, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung để tìm sự bất thường về tiết niệu làm tăng khả năng nhiễm trùng.

Điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu ở nam

Khagns sinh được sử dụng để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu một cách hiệu quả. Dựa vào kết quả xét nghiệm nước tiểu bác sĩ có thể chọn loại kháng sinh tốt nhất cho tình trạng của bạn.

Những trường hợp nhẹ có thể tự khỏi từ 7-10 ngày điều trị. Sau quá trình điều trị có thể tái xét nghiệm lấy mẫu nước tiểu để kiểm tra lại. Nếu được chẩn đoán là nhiễm trùng tuyến tiền liệt, bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng sinh trong ba tuần hoặc lâu hơn.

Những người đang bị nhiễm trùng tuyến trên (bàng quang và thận) nghiêm trọng có thể sẽ được yêu cầu điều trị tại bệnh viện và thuốc kháng sinh sẽ được truyền thông qua một ống thông tĩnh mạch. Với trường hợp người đàn ông lớn tuổi lại có bệnh phì đại tuyến tiền liệt gây ra tắc nghẽn dòng nước tiểu, việc điều trị có thể gồm thuốc hoặc phẫu thuật tuyến tiền liệt.

Nieubao.vn

Nguyên nhân khiến phụ nữ mang thai mắc bệnh

Đường tiết niệu của phụ nữ mang thai có đặc điểm khác so với bình thường, khối u tử cung lớn chèn ép vào bàng quang và niệu quản gây nên hiện tượng ứ đọng nước tiểu hoặc giãn đài bể thận do sự trào ngược nước tiểu. Hiện tượng ứ đọng nước tiểu gây hiện tượng ngược dòng bàng quang – niệu quản. Lượng đường trong nước tiểu tăng, progestin và estrogen niệu tăng…dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu ở bà bầu.

Ngoài ra, hiện tượng mắc bệnh còn do vi khuẩn ở hậu môn, âm đạo xâm nhập vào niệu đạo vốn đã rất ngắn ở phụ nữ, nhiễm khuẩn khu trú ở đây gọi là nhiễm khuẩn niệu đạo. Vi khuẩn di chuyển đến bàng quang lan lên thận qua đường tiết niệu gây viêm thận – bể thận.

Thể bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở nữ

Bệnh có các thể sau:

• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu không có triệu chứng
• Thể viêm bàng quang
• Thể viêm thận – đài bể thận

1.Thể không có triệu chứng

Thể bệnh không có biểu hiện lâm sàng, có đến 10% phụ nữ mang thai gặp trường hợp này. Do đó ngay lần đi khám thai đầu tiên bà bầu nên khám và cấy nước tiểu và sau đó tới tuần thứ 12 – 16 của thai kỳ phải xét nghiệm lặp lại để tìm vi khuẩn.

Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể dẫn tới viêm bàng quang cấp hoặc viêm đài bể thận. Thai nhi dễ bị chậm phát triển, sinh thiếu cân hoặc sinh non…

2. Viêm bàng quang

Kèm theo hiện tượng đái dắt đái buốt, đái ra mủ cuối bãi, cảm giác nóng rát mỗi khi đi tiểu, không sốt nhưng người mệt mỏi và khó chịu. Điều trị không kịp thời có thể bị viêm thận – bể thận cấp.

3. Viêm thận – bể thận cấp

Đây là thể nặng nhất, khởi phát đột ngột với hội chứng nhiễm khuẩn rầm rộ. Người bệnh bị sốt cao tới 39 o C – 40 o C, mạch nhanh, rét run, thể trạng suy sụp nhanh, hốc hác, người mệt mỏi, đau vùng thắt lưng bên phải là triệu chứng hay gặp, có khi đau âm ỉ, cũng có lúc đau dữ dội từng cơn, đau xuyên xuống hố chậu phải và bộ phận sinh dục.

Biến chứng gây ra nếu không điều trị kịp thời là người mẹ dễ bị choáng, sốc, nhiễm khuẩn gây suy tuần hoàn, suy hô hấp cấp, suy thận cấp…; thai nhi dễ bị suy thai, đẻ non… Bệnh thường gặp ở người có tiền sử bị viêm thận – bể thận do sỏi, viêm bàng quang do sỏi hoặc đường tiết niệu bị dị dạng.

Điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở bà bầu

Việc điều trị cho bà bầu thường khó khăn hơn, do việc coi thường bệnh nên không được phát hiện sớm, sử dụng thuốc bừa bãi không theo hướng dẫn của bác sĩ. Việc điều trị khi đó sẽ trở nên phức tạo hơn.

Đối với thể không có triệu chứng: Bà bầu có thể điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ, sử dụng kháng sinh không có hại cho thai nhi, điều trị cho tới khi hết nhiễm khuẩn.

Thể viêm bàng quang: Thai phụ sử dụng kháng sinh tới 10 ngày, nếu điều trị ngắn ngày bệnh dễ bị tái phát khi đó phải dùng kháng sinh liều cao hơn. Kháng sinh thường dùng là ampicilin, erythromycin. Trường hợp vi khuẩn kháng thuốc (khoảng 30% E. Coli kháng thuốc) thì dùng amoxycillin + acid clavulanic hay cephalexin hay nitrofurantoin.

Thể viêm thận – bể thận cấp: Bà bầu cần phải điều trị ở bệnh viện, được thăm khám đầy đủ và đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn, kiểm tra xem hệ tiết niệu, chức năng của thận, siêu âm xem thai nhi có bị ảnh hưởng không… Muốn cho việc điều trị có kết quả tốt cần sử dụng kháng sinh theo kháng sinh đồ.

Phòng bệnh hiệu quả

Để phòng bệnh hiệu quả phụ nữ mang thai cần chú ý những điều sau đây:

• Kiểm tra nước tiểu định kỳ 3 tháng một lần
• Không nên nhịn tiểu, đi tiểu khi có nhu cầu
• Vệ sinh sạch sẽ vùng âm hộ, hậu môn hàng ngày, vệ sinh từ trước ra sau
• Uống đủ nước để đào thải các vi khuẩn có hại và độc tố ra khỏi cơ thể đồng thời phòng sỏi tiết niệu
• Khi có những triệu chứng cần được phát hiện sớm và đưa tới các trung tâm y tế để chữa bệnh kịp thời. Với  viêm bàng quang cấp hay viêm đài – bể thận cấp, cần xác định là trường hợp nặng, đưa đến đúng tuyến, điều trị sớm. Trong mọi trường hợp, cần tránh dùng các kháng sinh có hại cho thai.

Nguồn: Theo SKDS

1. Nguyên nhân gây nhiễm trùng đường tiết niệu ở nữ

Nguyên nhân đầu tiên do cấu tạo niệu đạo của phụ nữ ngắn hơn nhiều so với của đàn ông, đồng thời nằm gần hậu môn nên tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập . Một số loại vi khuẩn gây nhiễm trùng đường tiết niệu ở phụ nữ như:  S.epidermidis (tụ cầu da), S.saprophyticus (tụ cầu hoại sinh), lậu cầu, chlamydia, mycoplasma… hoặc nấm candida albicans. Chúng có thể vừa gây nhiễm trùng đường tiết niệu, vừa gây nhiễm trùng đường sinh dục, đăc biệt là không đảm bảo vệ sinh sạch sẽ.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác gây nhiễm trùng đường tiết niệu hay gặp ở nữ giới:

• Thói quen nhịn tiểu, ngại đi tiểu của phụ nữ
• Uống ít nước
• Quan hệ tình dục không đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, quan hệ với người mắc bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu
• Dụng cụ y tế vô khuẩn hoặc tay của nhân viên y tế chưa được thực sự vô khuẩn gây nên nhiễm trùng đường tiết niệu

2. Triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu ở nữ

Nhiễm trùng đường tiết niệu chia làm 2 giai đoạn:

• Giai đoạn cấp tính
• Giai đoạn mạn tính

Trường hợp cấp tính: Xuất hiện các biểu hiện như sốt, tiểu buốt, tiểu ra máu hoặc có mủ, buồn nôn và nôn.

Trường hợp mạn tính thường hay đau thắt lưng và nhất là phía bên đường tiết niệu bị viêm nhiễm. Có thể bị đầy hơi, chướng bụng, tiểu dắt tiểu buốt, tiểu són, nếu không được điều trị kịp thời có thể gây áp xe quanh thận, viêm bể thận và suy thận cấp tính hoặc bị nhiễm trùng máu. Những phụ nữ đang mang thai nếu bị  có thể gây sảy thai, sinh non hoặc gây nhiễm trùng sơ sinh cho trẻ.

3. Xác định nhiễm trùng đường tiết niệu ở nữ

Khi có những dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu cần đến các trung tâm y tế khám bệnh ngay để xác định nguyên nhân gây bệnh và có cách chữa kịp thời. Ngoài khám lâm sàng bác sĩ sẽ hỏi tiền sử bệnh, chỉ định siêu âm, chụp X-quang hệ thống đường tiết niệu. Nếu nghi ngờ là nhiễm trùng đường tiểu sẽ cho làm xét nghiệm nước tiểu, từ khâu nhuộm soi kính hiển vi cho đến các kỹ thuật cao hơn là nuôi cấy tìm vi khuẩn có trong nước tiểu.

4. Xử trí khi phụ nữ bị nhiễm trùng đường tiết niệu

Dưới đây là một số biện pháp phòng tránh đơn giản nhưng lại có kết quả khá tốt:

• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, vệ sinh bộ phận sinh dục hàng ngày đặc biệt là trước và sau khi quan hệ tình dục
• Nên đi tiểu trước và sau khi quan hệ tình dục, rửa và lau sạch bộ phận sinh dục từ trước ra sau
• Uống đủ lượng nước mỗi ngày khoảng từ 1,5 – 2 lít
• Không được nhịn tiểu trong điều kiện có thể đi tiểu

Nieubao.vn

Tùy vào thể bệnh mà có các biến chứng khác nhau, dưới đây là từng thể bệnh và biến chứng của bệnh nếu không chữa trị kịp thời:

Nhiễm trùng đường tiểu không triệu chứng

Theo nghiên cứu thì có khoảng 25% các trường hợp bị nhiễm trùng đường tiết niệu nhưng không có triệu chứng sẽ dẫn tới có triệu chứng nếu không điều trị, thường dẫn tới đẻ non hoặc thai kém phát triển trong tử cung.

Viêm niệu đạo, viêm bàng quang

Khi bị thể bệnh này, người bệnh thường bị tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu khó, tiểu nhiều lần. Tuy không gây ra biến chứng nhưng dễ làm động thai, sẩy thai đặc biệt là những tháng đầu của thời kỳ mang bầu.

Viêm bể thận cấp tính

Đây là thể nặng nhất của nhiễm trùng đường tiết niệu, có thể xảy ra ở sản phụ đã bị viêm niệu đạo hoặc viêm bàng quang trước đó. Những triệu chứng bao gồm:

• Tiểu buốt, tiểu khó, tiểu ra máu
• Sốt, rét run, sốt thường cao, có thể 40 độ C
• Đau một bên hông hoặc hai bên (lúc khám)
• Buồn nôn, hay nôn mửa, mạch nhanh
• Thể trạng mệt mỏi, hốc hác
• Đau vùng thắt lưng bên phải

Nếu không được điều trị kịp thời có thể gây viêm thận, bể thận cấp gây những biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Thai nhi dễ bị suy thai hoặc đẻ non, mẹ dễ bị choáng, suy hô hấp, suy thận cấp…

Viêm thận bể thận mạn tính

Biểu hiện suy chức năng thận khi bệnh phát triển nặng. Thường tiên lượng xấu cho mẹ khi bị suy thận. Nếu chức năng thận còn tốt, huyết áp còn trong giới hạn bình thường người ta nhận thấy thai vẫn phát triển bình thường như các sản phụ khác. Cần được điều trị kịp thời để tránh những trường hợp xấu xảy ra với mẹ và thai nhi. Đồng thời tránh những yếu tố thuận lợi để gây nhiễm trùng đường tiểu.

Thu Ngân_Nieubao.vn

1. Nguyên nhân gây bệnh

Hiện tượng nhiễm trùng đường tiểu gặp ở đối tượng nữ nhiều hơn nam, phụ  nữ có thai là đối tượng mà bệnh thường “ghé thăm”. Tỷ lệ nhiễm trùng thai phụ khoảng dưới 10%.

Hiện tượng nhiễm khuẩn xảy ra khi các vi sinh vật ở ống tiêu hóa bám vào lỗ niệu đạo và sinh sản. Chủ yếu các trường hợp do vi khuẩn E.coli (Escherichia Coli) gây ra. Chúng có thể đi từ ruột già, phát triển ở niệu đạo gây bệnh, sau đó lan lên gây viêm bàng quang. Nếu lan lên thận có thể gây viêm thận bể thận.

Vi khuẩn E.Coli là nguyên nhân gây bệnh

Một trong những yếu tố làm phát triển hiện tượng viêm nhiễm đó là việc ứ đọng nước tiểu gây chèn ép lên niệu quản làm giãn đài bể thận hoặc do sự trào ngược nước tiểu từ bàng quang lên niệu quản.

2. Các dạng nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở bà bầu

Thể không có triệu chứng

Vi khuẩn gây bệnh thường không gây nên triệu chứng, do đó người bệnh rất khó phát hiện. Khi đó chỉ có xét nghiệm nước tiểu thì mới phát hiện ra bệnh, vì vậy từ lần khám thai đầu tiên bà bầu nên xét nghiệm nước tiểu để biết mình có mắc chứng bệnh này không.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây sảy thai, đẻ non hoặc con suy dinh dưỡng.

Viêm bàng quang

Những triệu chứng thường gặp:

• Đái buốt đái dắt
• Có thể có hiện tượng đái ra máu có mủ cuối bãi
• Cảm giác nóng rát khi đi tiểu
• Người mệt mỏi nhưng không sốt

Nếu không được điều trị kịp thời bệnh nặng hơn có thể dẫn tới viêm thận, bể thận cấp.

Viêm thận, bể thận cấp

Đây được coi là thể nặng nhất của nhiễm khuẩn đường tiết niệu, bệnh thường khởi phát đột ngột, người thường bị sốt 39-40 độC, cơ thể mệt mỏi li bì, đau vùng thắt lưng, đau âm ỉ đôi khi dữ dội từng cơn, đau xuyên xuốn hố chậu phải của bộ phận sinh dục.

Bệnh cần điều trị kịp thời nếu không sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.

Cách điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở bà bầu

Việc điều trị cho bà bầu thường gặp khó khăn vì nhiều người khá coi thường, nên bệnh không được điều trị kịp thời, lạm dụng thuốc và không có hướng dẫn cụ thể của bác sĩ.

Đối với viêm bàng quang cấp

Nếu nhiễm khuẩn không có triệu chứng và ở thể viêm bàng quang cấp, bà bầu cần điều trị ngoại trú nhưng có sự theo dõi của bác sĩ, sử dụng loại kháng sinh không ảnh hưởng tới thai nhi. Điều trị cho tới khi hết nhiễm khuẩn.

Các kháng sinh dưới đây tuy có tác dụng mạnh đối với vi khuẩn nhưng khuyến cáo không nên dùng vì có hại cho thai nhi như: tetracyclin  gây hại xương và mầm răng của thai (từ tháng thứ tư), gây dị tật ở ngón chân, ngón tay. Fluoroquinolon  gây thoái hóa sụn khớp chịu lực, tuy chưa có đầy đủ thông tin thuốc gây tác hại đối với thai nhi…

Đối với viêm thận – bể thận cấp

Người bệnh cần được điều trị tại bệnh viện, được thăm khám đầy đủ về đường tiết niệu, tiến hành kiểm tra và siêu âm xem thai nhi có bị ảnh hưởng gì không. Sử dụng kháng sinh điều trị theo kháng sinh đồ.

Kháng sinh thường dùng là dạng tiêm tĩnh mạch cefazolin hoặc gentamycin kết hợp với ampicillin hoặc ceftriaxon. Nếu trường hợp đặc biệt (bị kháng thuốc hay có dị dạng đường niệu) thì cần dùng các biện pháp giải quyết nguyên nhân, cần chuyển lên tuyến, nơi có đủ điều kiện.

Biện pháp phòng bệnh

• Bà bầu cần kiểm tra nước tiểu định kỳ 3 tháng một lần để kiểm tra tình trạng sức khỏe.
• Khi buồn tiểu cần đi tiểu ngay, không nên nhịn tiểu làm nước tiểu ứ đọng quá lâu ở bàng quang tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Vệ sinh vùng âm hộ, hậu môn khi đi vệ sinh, đi vệ sinh lau từ trước ra sau
• Đi tiểu trước và sau khi giao hợp
• Uống đủ nước không cô đặc nước tiểu, phòng chứng sỏi thận

Nieubao.vn

Triệu chứng thường gặp

Dưới đây là những triệu chứng thường gặp ở nam giới khi bị nhiễm trùng đường tiết niệu:

• Thường xuyên đi tiểu, thói quen đi tiểu bị thay đổi
• Luôn có cảm giác muốn đi tiểu, nhưng lượng nước tiểu mỗi lần đi rất ít
• Tiểu khó, tiểu dắt tiểu buốt
• Cảm giác bỏng rát khi đi tiểu
• Áp lực lên khu vực bàng quang, đường giữac và bên dưới rốn
• Có thể bị đái dầm vào ban đêm nếu người bệnh không đi tiểu
• Nước tiểu đục và có mùi hôi khó chịu
• Sốt có thể kèm theo ớn lạnh
• Buồn nôn và nôn
• Đau ở phía trên lưng

Chuẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu nam

Việc chuẩn đoán dựa trên kết quả xét nghiệm nước tiểu, với những nhiễm trùng tiêu biểu bác sĩ có thể xem cả tế bào bạch cầu và vi khuẩn.

Đối với nam giới xét nghiệm trực tràng cũng có thể giúp bác sĩ đánh giá được kích thước cũng như hình dạng của tuyến tiền liệt. Nếu tuổi còn trẻ đồng thời không có dấu hiệu của phì đại tuyến tiền liệt sẽ được xét nghiệm bổ sung để tìm sự bất thường về đường tiết niệu, từ đó sẽ có hướng điều trị thích hợp.

Điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu ở nam giới

Chủ yếu nhiễm trùng đường tiết niệu điều trị bằng kháng sinh. Việc chuẩn đóan cũng như xét nghiệm nước tiểu sẽ giúp bác sĩ chọn loại kháng sinh điều trị thích hợp cho trường hợp của người bệnh.

Nếu nhiễm trùng nhẹ và không có biến chứng thì nó sẽ hoàn toàn khỏi từ 7 đến 10 ngày. Sau khi điều trị người bệnh được yêu cầu tái xét nghiệm mẫu nước tiểu để kiểm tra lại.  Nếu là nhiễm trùng tuyến tiền liệt sử dụng kháng sinh có thể trong 3 tuần hoặc lâu hơn

Người đang bị nhiễm trùng tuyến trên ví dụ như bàng quang hoặc thận cần phải điều trị ở bệnh viện. Kháng sinh được truyền qua đường tĩnh mạch. Đặc biệt khi có các triệu chứng nôn và sốt, nguy cơ mất nước cơ thể cao, ngăn chặn việc sử dụng kháng sinh qua đường thông thường.

Người bệnh lớn tuổi dễ bị phì đại tuyến tiền liệt gây tắc nghẽn dòng nước tiểu, điều trị có thể dùng thuốc hoặc phẫu thuật tuyến tiền liệt.

Phòng chống nhiễm trùng đường tiết niệu ở nam giới

Uống đủ nước phòng chống nhiễm trùng đường tiết niệu

Để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu. nam giới nên ghi nhớ một số điều dưới đây:

Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su để ngăn ngừa nhiễm trùng qua đường tình dục.

Nếu nam giới bị phì đại tuyến tiền liệt không nên sử dụng  các chất kích thích hoặc có cồn, giúp cải thiện lưu lượng nước tiểu và giảm thiểu nguy cơ nước tiểu bị tích lại trong bàng quang, nguyên nhân làm tăng nhiễm khuẩn.

Vệ sinh thân thể cũng như bộ phận sinh dục sạch sẽ. Khi buồn tiểu cần đi tiểu ngay, không nên nhịn tiểu. Trước và sau khi quan hệ nên đi tiểu để thải vi khuẩn ra bên ngoài. Đồng thời cung cấp đủ nước cho cơ thể để thanh lọc các chất độc cũng như vi khuẩn có hại ra khỏi cơ thể.

Thanh Mai_Nieubao.vn

1. Định nghĩa

Đường tiểu hay còn được gọi là đường tiết niệu gồm 2 quả thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Thông thường nước tiểu vốn vô trùng, cấu tạo đặc biệt ở bàng quang gắn vào thành bàng quang có tác dụng như van chống trào ngược ngăn cản nước tiểu đi ngược từ bàng quang lên thận. Khi vi khuẩn vào lỗ tiểu và nhân lên trong đường tiểu hoặc định cư ở đây gây nên hiện tượng nhiễm trùng đường tiểu. Tất cả mọi người đều có thể mắc nhiễm trùng đường tiểu.

2. Phân loại nhiễm trùng đường tiết niệu

Bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu thường xuất hiện đầu tiên ở phần thấp, ví dụ như niệu đạo, bàng quang. Nếu có những dấu hiệu của bệnh thì cũng không nên chủ quan vì nếu không được điều trị kịp thời thì bệnh có thể nặng hơn và dẫn tới nhiễm trùng đường tiểu trên (niệu quản, thận).
Sau đây là 3 dạng điển hình của bệnh:

Viêm niệu đạo

Đây là dạng viêm hoặc nhiễm trùng niệu đạo, người bệnh có cảm giác bỏng rát mỗi khi đi tiểu, đôi khi xuất hiện mủ. Đối với nam giới xuất hiện cả hiện tượng chảy mủ ở lỗ sáo (lỗ niệu đạo) dương vật. Ví dụ điển hình là bệnh lậu, nam giới mắc bệnh có mủ ở lỗ sáo.

Viêm bàng quang

Là dạng nhiễm trùng đường tiết niệu thường gặp nhất, gây nên hiện tượng đau tức bụng dưới, nước tiểu khai, đôi khi là tiểu ra máu.

Viêm thận-bể thận cấp

Có thể nguyên nhân do nhiễm trùng ngược dòng từ bàng quang lên hoặc do từ máu. Bệnh này dễ làm suy giảm chức năng thận, có thể dẫn đến tử vong nếu không điều trị kịp thời.

3. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân gây bệnh

Vi khuẩn Escherichia coli (E. coli) là nguyên nhân gây nên 80% trường hợpbị nhiễm trùng đường tiết niệu ở người lớn. Chúng thường xuất hiện ở đại tràng và có thể đi vào lỗ niệu đạo từ vùng da xung quanh hậu môn và cơ quan sinh dục. Phụ nữ có thể dễ nhiễm bệnh hơn do lỗ niệu đạo nằm gần với nguồn vi khuẩn từ phía sau (hậu môn, âm đạo) và niệu đạo của phụ nữ cũng ngắn hơn do đó vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào bàng quang.

Các vi khuẩn khác gây bệnh bao gồm: Staphylococcus saprophyticus (5-15% trường hợp), Chlamydia trachomatis, Proteus và Mycoplasma hominis. Nam giới và phụ nữ nếu nhiễm Chlamydia trachomatis hay Mycoplasma hominis đều có thể truyền vi khuẩn này cho bạn tình trong khi giao hợp gây nên hiện tượng nhiễm khuẩn này.

Giao hợp cũng có thể gây nên hiện tượng này ở một số nữ giới vì lý do không rõ ràng. Phụ nữ sử dụng màng ngăn âm đạo thường dễ nhiễm trùng hơn và bao cao su có chứa chất diệt tinh trùng cũng có thể làm tăng phát triển E. coli trong âm đạo. Vi khuẩn này sau đó có thể đi vào niệu đạo.

Yếu tố gây bệnh cũng có thể do thủ thuật thông tiểu, nếu ống thông lưu càng lâu thì nguy cơ mắc bệnh càng cao.
Ở trẻ nhũ nhi, nguyên nhân gây bệnh từ vi khuẩn từ tã lót dính phân có thể đi vào đường tiểu. Ngay cả ở thiếu nữ nếu có thói quen lau hậu môn từ sau ra trước sau khi đại tiện cũng dễ mắc bệnh hơn.

Yếu tố nguy cơ

Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ gây bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu:

• Tắt nghẽn đường ra của bàng quang do sỏi hoặc u xơ tiền liệt tuyến
• Bệnh lý khác ảnh hưởng tới chức năng xuất nước tiểu của bàng quang làm cho bàng quang luôn có nước tiểu ứ đọng sau tiểu tiện
• Dị tật bẩm sinh của đường tiết niệu, đặc biệt là trào ngược bàng quang-niệu quản
• Suy giảm miễn dịch
• Đái tháo đường
• Hẹp bao quy đầu
• Có thai hoặc mãn kinh
• Sỏi thận
• Giao hợp với nhiều
• Hẹp niệu đạo do bẩm sinh hoặc do chấn thương
• Bất động lâu ngày ví dụ như chấn thương, bại liệt
• Uống ít nước
• Chứng són phân
• Một số nhóm máu tạo điều kiên cho vi khuẩn dễ bám vào tế bào lót mặt đường tiểu gây bệnh

4. Triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu

Triệu chứng ở trẻ

Ở trẻ nhỏ, bệnh nhiễm trùng đường tiểu (tiết niệu) gây ra các triệu chứng như sau:

• Tiêu chảy
• Khóc nhiều và không dỗ nín được
• Chán ăn
• Sốt
• Buồn nôn và nôn mửa

Đối với trẻ lớn hơn có những triệu chứng

• Đau thắt lưng hoặc đau bên mạn sườn (trong trường hợp nhiễm trùng ở thận)
• Tiểu rắt
• Són nước tiểu
• Tiểu buốt, đau khi đi tiểu đặc biệt là trẻ trai
• Đau vùng bụng dưới
• Nước tiểu đục đôi khi có máu hoặc có mùi bất thường

Triệu chứng ở người lớn

Nếu nhiễm trùng đường tiết niệu dưới, người lớn khi mắc bệnh thường xuất hiện những triệu chứng như sau:

• Đau lưng
• Tiểu máu
• Nước tiểu đục
• Tiểu khó mặc dù rất muốn tiểu
• Sốt
• Tiểu nhiều lần
• Cảm giác toàn thân không được khỏe
• Tiểu đau
• Giao hợp đau

Khi bị nhiễm trùng đường tiếu niệu trên có triệu chứng:

• Ớn lạnh
• Sốt cao
• Buồn nôn, nôn mửa
• Đau vùng hạ sườn

5. Biến chứng bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu

Bệnh có thể gây ra các biến chứng dưới đây:

• Viêm thận bể thận cấp
• Áp xe quanh thận
• Nhiễm trùng huyết
• Suy thận cấp
• Trẻ em có trào ngược bàng quang niệu quản có thể gây nhiễm trùng thận nhanh chóng đưa đến suy thận mạn
• Phụ nữ có thai bị nhiễm trùng đường tiết niệu trên có thể gây đẻ non, sẩy thai, nhiễm trùng sơ sinh

6. Chuẩn đoán và điều trị

Chuẩn đoán

Dựa vào những triệu chứng trên để bác sĩ có thể khám xét và làm xét nghiệm. Sử dụng que thử nước tiểu nhanh cũng là một cách sàng lọc. Ngoài ra cần làm một số xét nghiệm như:

• Phân tích nước tiểu: hóa sinh, tế bào
• Cấy nước tiểu
• Cấy máu
• Chẩn đoán hình ảnh: siêu âm hoặc chụp X quang để phát hiện các dị tật bẩm sinh của đường tiết niệu…

Vì rất nhiều trẻ em bị viêm bàng quang thường có một bất thường giải phẫu nào đó tạo điều kiện cho nhiễm trùng, vì các nhiễm trùng này có thể phòng ngừa được và cũng vì biến chứng lâu ngày của NTĐT tái diễn nếu không được điều trị. Do đó cần làm các xét nghiệm này gồm siêu âm thận và đường tiểu cũng như chụp X quang có thuốc cản quang khi trẻ đi tiểu (chụp quàng quang niệu quản khi tiểu).
Những đối tượng sau bác sĩ khuyến cáo nên sử dụng phương pháp này:

• Bé gái trên 5 tuổi có hai hoặc nhiều lần nhiễm trùng đường tiết niệu
• Tất cả trẻ trai ngay khi bị nhiễm lần đầu tiên
• Tất cả những trẻ có sốt khi mắc nhiễm trùng đường tiết niệu
• Tất cả trẻ dưới 5 tuổi bị mắc bệnh

Điều trị

Trong trường hợp viêm bàng quang dạng nhẹ có thể lành mà không cần điều trị, nhưng chúng đều có thể gây ra biến chứng nặng nề do đó các bác sĩ khuyến cáo dù bị nặng hay nhẹ cũng nên điều trị kĩ càng. Liệu trình cũng như loại thuốc tùy thuộc vào loại vi khuẩn cũng như vị trí nhiễm trùng.
Khi điều trị, bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu có thể khỏi trong vài ngày nhưng điều trị cần từ 10 – 15 ngày đề phòng viêm thận bể thận.
Nhiễm trùng đường tiểu do bất thường giải phẫu hoặc có biến chứng tạo ổ mủ sâu cần phải phẫu thuật.
Nhiễm trùng đường tiểu tái diễn (3 hoặc nhiều lần trong 1 năm) có thể điều trị kéo dài đến 6 tháng đôi khi đến cả 2 năm.

7. Phòng bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu

Uống nhiều nước là cách phòng nhiễm khuẩn đường tiểu

Những biện pháp sau đây có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu:

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ
• Tránh các chất có thể gây kích thích niệu đạo, chẳng hạn như nằm trong bồn tắm xà phòng, chất khử mùi tại chỗ.
• Vệ sinh sạch vùng sinh dục trước khi giao hợp
• Thay tã lập tức cho trẻ khi dính phân
• Uống nhiều nước nhằm tăng lượng nước tiểu tống vi khuẩn có hại ra ngoài
• Không nên nhịn tiểu trừ trường hợp theo có lời khuyên của bác sĩ
• Tắm vòi hoa sen chứ không nên tắm bồn tắm
• Đi tiểu trước và sau khi giao hợp
• Tập cho các bé thói quen lau hậu môn từ trước ra sau khi đi vệ sinh
• Vitamin C cũng có khả năng giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu
• Nếu phụ nữ đang ở tuổi sinh họat tình dục mà thường xuyên mắc bệnh thì nên xem lại tư thế giao hợp để tránh các tư thế ảnh hưởng tới lỗ niệu đạo.
• Với trẻ em cần tuân theo các hướng dẫn trong phần xét nghiệm ở trên để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ nhằm kiểm soát bệnh và các biến chứng lâu dài của nó.

Nieubao.vn