Bí tiểu sau sinh có nguy hiểm?

Chứng bí tiểu sau sinh ở các bà mẹ là một trong những biến chứng thường gặp. Tình trạng này xảy ra là do rối loạn đường tiểu; biểu hiện thường gặp đó là mắc đi tiểu nhưng không thể đi được và có cầu bàng quang căng khi khám.

Tuy bí tiểu sau sinh không gây nguy hiểm nhưng gây nhiều khó chịu về vận động và cảm giác cho người mẹ. Theo thống kê có khoảng 13,5% bà mẹ mắc phải bệnh này do đó cần hiểu rõ tình trạng bệnh để có biện pháp phòng tránh cũng như điều trị tích cực cho người mẹ thoát khỏi những điều khó chịu, có sức khỏe và tinh thần chăm sóc bé yêu được tốt.

Bí tiểu sau sinh là gì?

Các sản phụ bình thường có thể đi tiểu sau sinh 2-4 giờ. Nhưng nếu 1-2 ngày sau sản phụ có cảm giác buồn đi tiểu nhưng lại không thể đi được, cảm giác căng tức, khó chịu ở bàng quang. Sau khi tập các bài tập để dễ tiều như ngồi theo tư thế tự nhiên, trườm ấm trên vùng bụng dưới rốn và mở vòi nước cho chảy từ từ nhưng sản phụ không thể tự đi tiểu được. Đó là chứng bí tiểu sau sinh.

Nguyên nhân bí tiểu sau sinh

Trong quá trình chuyển dạ sinh, ngôi thai xuống thấp thường là đầu thai nhi đè vào cổ bàng quang hoặc niệu đạo gây nên tình trạng ứ đọng nước tiểu làm bàng quang căng giãn. Khi giãn nhiều làm mất trương lực, làm co thắt cơ cổ bàng quang.

Ngoài ra, khi sinh thường các sản phụ thường phải cắt tầng sinh môn để giúp cho đầu thai nhi sổ ra được dễ dàng, sau sinh phải khâu lại chỗ cắt đó. Vết khâu sưng nề làm cho người mẹ khi đi tiểu không dám rặn tiểu vì đau. Sau khi sinh, bàng quang không nhạy  cảm với kích thích khi nước tiêu đầy gây bí tiểu.

Ngoài ra khi bí tiểu, động tác thông tiểu nhiều lần gây viêm bàng quang, làm cho triệu chứng bí tiểu thể hiện rõ hơn.

Triệu chứng lâm sàng:

Sau khi sinh khoảng 3-4 giờ trở đi, người mẹ có cảm giác mắc tiểu nhưng không thể nào đi tiểu được. Khám lâm sàng thấy bụng mềm, vùng dưới rốn ngoài khối cầu an toàn đó là khối tử cung co hồi tốt, xuất hiện một khối cầu khác đó là cầu bàng quang, ấn vào cảm giác căng tức. Sau khi được hướng dẫn tập đi tiểu như ngồi theo tư thế tự nhiên, đắp ấm trên bụng vùng dưới rốn và mở vòi nước cho chảy từ từ. Nhưng kết quả người mẹ cũng không tự đi tiểu được. Cảm giác ngày càng căng tức và khó chịu.

Giải pháp điều trị bí tiểu sau sinh

Điều trị bí tiểu sau sinh theo bốn nguyên tắc sau:

• Tập trung đi tiểu để tạo lại phản xạ đi tiểu
• Dùng thuốc kháng sinh chống nhiễm trùng
• Dùng thuốc kháng viêm chống phù nền chèn ép vào cổ bàng quang
• Cuối cùng là hỗ trợ tăng cường trương lực bàng quang

Tập đi tiểu để tạo lại phản xạ đi tiểu bằng cách đặt sonde tiểu lưu, tháo kẹp mỗi 4 giờ một lần, khi tháo nước tiểu, người mẹ tự rặn tiểu qua sonde. Kết hợp chườm ấm vùng bụng dưới rốn, uống nhiều nước. Thời gian đặt sonde tiểu lưu kéo dài 3 – 4 ngày. Thuốc dùng kháng sinh phổ rộng như cephalexin, doncef, augmentin, dùng bằng đường uống, dùng liên tục trung bình 7 ngày. Thuốc chống phù nề alphachymotrypsin, buscopan…

Thuốc dùng hỗ trợ tăng cường trương lực và co bóp bàng quang bằng thuốc prostigmin hay xatral dùng 4 – 5 ngày. Ngoài ra kết hợp các thuốc vitamin B1, vitamin B6 và vitamin B12 nhằm tăng sức khỏe.

Cách phòng tránh:

• Để phòng tránh bí tiểu sau sinh các bà mẹ hãy nên vận đống sớm, tự đi tiểu không nên lo sợ đau đớn đối với vết khâu tầng sinh môn, tập rặn tiểu bình thường theo tư thế tiểu tự nhiên.
• Uống đủ nước, không nên nín tiểu, buổi tối nên hạn chế uống nước; vệ sinh âm hộ sạch sẽ.
• Giữ âm hộ khô ráo, tránh nhiễm trùng vết khâu tầng sinh môn
• Chế độ dinh dưỡng đầy đủ giúp phục hồi sức khỏe sau sinh cũng như cung cấp sữa mẹ cho con bú được đầy đủ.

(St Sức khỏe & Đời sống )

BS.CKII. NGUYỄN HỮU THUẬN